Bemiddeling: snel, goedkoop én 70% opgelost

Bij een bemiddelingstraject proberen de betrokken partijen een conflict op te lossen zonder naar de rechtbank te trekken. Zo willen ze vermijden terecht te komen in een langdurende gerechtelijke procedure die bovendien veel geld kost. “Gemiddeld raken zeven op de tien gevallen opgelost na een bemiddelingstraject. Deze aanpak is dus niet alleen efficiënt maar ook sneller én goedkoper, wat de stijgende vraag bij onze erkende bemiddelaars verklaart”, stelt Peter Coene, voorzitter van de Federale Bemiddelingscommissie vast.

Om geschillen op te lossen, is een gerechtelijke procedure nog (te) vaak de eerste optie. Maar die is niet enkel tijdrovend maar ook duur en ze hypothekeert dikwijls de relatie tussen de partijen. De verhouding tussen partijen die elkaar treffen is meestal niet optimaal en de procedure zal die dynamiek er niet op verbeteren. Bovendien verhoogt ze de werklast van de rechtbanken.

Steeds vaker bemiddeling

Bemiddeling is het alternatief dat steeds meer mensen aanspreekt. Advocaten en rechters verwijzen ook steeds meer door naar bemiddeling. Overigens wordt het bemiddelingstraject in 40% van de dossiers door de partijen zelf opgestart, door op eigen initiatief een bemiddelaar te contacteren. In een kwart van de dossiers is dat door een advocaat en in nog eens een kwart zelfs door een rechter.

België telt bijna 2.800 erkende bemiddelaars, twee op de drie zijn vrouwen. Meestal werken ze in dossiers op het vlak van familiaal recht, zoals echtscheidingen, co-ouderschapsregelingen of alimentatiekwesties. Maar net zo goed kiezen de betrokkenen voor bemiddelaars in burgerlijke of handelszaken, bijvoorbeeld burenruzies of conflicten tussen vennoten, sociale zaken (bv. pesten op het werk) of bestuurszaken (conflicten met of tussen overheidsinstanties). De meeste conflicten gaan over goederen of diensten (40%), familiale ruzies, huisvesting of tewerkstelling.

“Een erkende bemiddelaar zoekt naar een manier om op een vertrouwelijke basis tot een oplossing tussen partijen te komen. Hij doet geen uitspraken over wie juist is, of wie fout is. Hij faciliteert een open gesprek om samen met de betrokkenen een oplossing uit te werken die voor iedereen aanvaardbaar is. De bevoegdheden en de opdracht van de erkend bemiddelaar, de methodologie en de beoogde uitkomst van het traject moeten van meet af aan duidelijk zijn voor alle betrokkenen. De door de FBC erkende bemiddelaar biedt rechtszekerheid en de waarborg dat je in een duidelijk afgelijnd traject stapt met bepaalde stappen en garanties waaraan andere conflictoplossers niet noodzakelijk onderworpen zijn,” zegt Peter Coene, voorzitter van de Federale Bemiddelingscommissie. “Een rechter kan het bemiddelingsakkoord ook homologeren, zodat het juridisch bindend is, als dit akkoord afgesloten werd met een bemiddelaar erkend door de Federale Bemiddelingscommissie.”

Een oplossing in minder dan 15 uur

De partijen willen vooral een snelle oplossing. Bemiddeling biedt dat perspectief want zeven op de tien conflicten worden ook snel opgelost, zo blijkt uit een onderzoek van de Federale Bemiddelingscommissie in samenwerking met de VUB en Conflicool.

Tijd is dus een cruciaal element, zowel de kortere duur van het traject (33%) als de mogelijkheid om meteen met de bemiddeling te kunnen starten (27%). De bemiddeling zelf, waarin de partijen samen met een erkend bemiddelaar op zoek gaan naar een oplossing, duurt in quasi alle gevallen minder dan 30 uur, zeven op de tien geschillen worden zelfs opgelost in minder dan 15 uur.

De doorlooptijd van een bemiddelingstraject bedraagt in bijna driekwart van de dossiers minder dan twee maanden, in 45% zelfs minder dan een maand. Ter vergelijking, een gerechtelijke procedure duurt gemiddeld twee jaar.

Uit het onderzoek blijkt dat voor de overgrote meerderheid (67%) de kostprijs een tweede belangrijke factor is. Voor acht op de tien (83%) bemiddelingen bedraagt die minder dan 2.500 euro. In vier op de tien gevallen is dat zelfs minder dan 1.000 euro. Een fractie van wat een gerechtelijke procedure zou kosten. Bovendien is bemiddeling een vertrouwelijk proces.

“Door zelf de oplossing te onderhandelen, blijft de relatieschade ook beperkt, dat effect heb je niet wanneer je naar de rechtbank trekt. Het helpt wanneer een onpartijdige en onafhankelijke erkende bemiddelaar, die geen standpunt inneemt, mee die oplossing uittekent. Alle partijen rond de tafel kunnen erop rekenen dat de erkende bemiddelaar er voor iedereen zit als vertrouwenspersoon. Dat schept van meet af aan een sereen en oplossingsgericht klimaat, zo illustreert de onderstaande case in de bouwsector”, besluit Bart Plevoets, secretaris van het FBC-bureau en voorzitter van de Bijzondere Commissie Bouw bij de Federale Bemiddelingscommissie.

Voorbeeld van een bemiddelingsdossier:

Een koppel kocht een huis waarvan de verkoper nog zou zorgen voor de regularisatie van de veranda. Die aanvraag werd echter geweigerd en dus moest de veranda grotendeels afgebroken worden. Zonder de veranda oordeelden de kopers dat de waarde van de woning een stuk lager lag. Bovendien ontdekten ze nog andere gebreken, zoals waterinfiltratie. Ze dagvaardden de verkoper omwille van verborgen gebreken en eisten de terugkoop van het gebouw of een aanzienlijke schadevergoeding. De rechter verwees hen door naar bemiddeling.

De erkende bemiddelaar kon de diepere drijfveren boven tafel brengen. Zo bleek al snel dat de nieuwe eigenaars eigenlijk liefst in hun nieuwe woning bleven wonen. De nieuwe eigenaars wilden vooral vermijden dat de veranda werd afgebroken. Die was immers aan een kant de afsluiting naar de buren. En omdat dat perceel een stuk lager gelegen was, zorgde een afbraak mogelijk ook voor een onveilige situatie wanneer de kleine kinderen van de nieuwe eigenaar wilden buiten spelen. Ondertussen bleek ook dat de gemeente fouten had gemaakt bij de beoordeling van de regularisatievraag.

Eens het waarom was verduidelijkt, kon de bemiddelaar het probleem oplossen in enkele sessies. Daarom werd eerst met de gemeente overlegd omtrent de voorwaarden voor regularisatie. De uiteindelijke oplossing hield in dat de oorspronkelijke eigenaar een nieuwe regularisatie-aanvraag zou indienen, waarbij hij maar een gedeelte van de veranda moest afbreken. De oude eigenaar zou de architectkosten en de afbraak van het niet te vergunnen deel van de veranda voor zijn rekening nemen, net als de bouw van een speciale afsluiting voor de veiligheid van de kinderen. Kortom, het was een win-winoplossing voor beide partijen op basis van de bekommernissen die ze zelf hadden aangereikt.

Over de Federale Bemiddelingscommissie

De Federale Overheidsdienst Bemiddelingscommissie is de ambassadeur van bemiddeling, zowel in België als over de landsgrenzen heen. Daarom zetten wij ons in om bemiddeling te ondersteunen, reguleren en controleren. Het waarborgen van de hoge kwaliteit van bemiddeling en van de erkende bemiddelaars is daarbij cruciaal. Door een leidende rol op te nemen in de bekendmaking en verspreiding van bemiddeling, maken we bemiddeling toegankelijk voor iedereen.

We willen mensen aanzetten om via bemiddeling en de kracht van dialoog conflicten op een menselijke manier, snel, eenvoudig en kostenefficiënt op te lossen. Zo willen we een inspiratiebron zijn voor hoe bemiddeling kan bijdragen aan een harmonieuze samenleving.

Meer informatie

Petra Thijs - Federale Bemiddelingscommissie
​Attaché communicatie ​
​0470 90 69 93 petra.thijs@just.fgov.be ​
​

Yannick Speelmans - RCA
​Senior Consultant Newsroom
​0497 66 08 86 yannick.speelmans@rca.be